Dấu hiệu cần bảo dưỡng điều hòa ô tô và các bước bảo dưỡng

Quy trình bảo dưỡng điều hòa ô tô không chỉ giúp tăng cường hiệu suất làm lạnh mà còn giúp phát hiện và khắc phục các sự cố tiềm ẩn, từ đó tránh được những hư hỏng nghiêm trọng và giảm chi phí sửa chữa. Bài viết này, sẽ hướng dẫn quy trình bảo dưỡng điều hòa ô tô đúng cách mà bạn không nên bỏ lỡ để giữ cho hệ thống luôn hoạt động ổn định và hiệu quả.

Cấu tạo hệ thống điều hòa ô tô

Một hệ thống điều hòa ô tô tiêu chuẩn gồm 6 bộ phận chính:

STT	Bộ phận chính	Vai trò
1	Lốc lạnh (máy nén)	Nén gas lạnh từ áp suất thấp lên cao để tạo dòng tuần hoàn
2	Dàn nóng (két giải nhiệt gas)	Tản nhiệt, làm ngưng tụ môi chất lạnh ở trạng thái khí → lỏng
3	Van tiết lưu	Giảm áp suất gas, làm lạnh đột ngột
4	Dàn lạnh (evaporator)	Hấp thu nhiệt trong cabin, gas bay hơi và làm mát không khí đi qua
5	Quạt gió cabin	Đẩy không khí qua dàn lạnh rồi thổi vào khoang hành khách
6	Cảm biến và hộp điều khiển	Kiểm soát nhiệt độ, tốc độ quạt, hướng gió… dựa trên cài đặt của người dùng

Nguyên Lý Hoạt Động của điều hòa ô tô

Hệ thống điều hòa ô tô hoạt động theo một chu trình khép kín, dựa trên nguyên lý hấp thụ và thải nhiệt của môi chất lạnh khi thay đổi trạng thái (lỏng sang khí và ngược lại) và áp suất. Chu trình này có thể được tóm tắt như sau:

• Nén: Lốc lạnh nén môi chất lạnh dạng khí áp suất thấp, nhiệt độ thấp thành khí áp suất cao, nhiệt độ cao.
• Ngưng tụ: Môi chất lạnh áp suất cao, nhiệt độ cao đi qua bình ngưng, tỏa nhiệt ra môi trường và chuyển thành chất lỏng áp suất cao, nhiệt độ cao (hoặc trung bình).
• Tiết lưu: Môi chất lạnh dạng lỏng áp suất cao đi qua van tiết lưu, áp suất và nhiệt độ giảm đột ngột.
• Bay hơi: Môi chất lạnh dạng lỏng áp suất thấp, nhiệt độ rất thấp đi vào dàn lạnh, hấp thụ nhiệt từ không khí trong cabin và hóa hơi thành khí áp suất thấp, nhiệt độ thấp.
• Tuần hoàn: Môi chất lạnh dạng khí áp suất thấp, nhiệt độ thấp quay trở lại lốc lạnh để bắt đầu một chu trình mới.

Quá trình này diễn ra liên tục, giúp duy trì nhiệt độ mát mẻ và thoải mái bên trong cabin xe.

Tầm Quan Trọng và Lợi Ích:

Bảo dưỡng điều hòa ô tô không chỉ đơn thuần mang lại sự thoải mái cho người ngồi trong xe, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng bức. Nó còn có những lợi ích quan trọng khác như:

• Cải thiện sự tập trung của người lái: Một không gian mát mẻ giúp người lái tỉnh táo và tập trung hơn, giảm nguy cơ gây tai nạn.
• Giảm mệt mỏi: Di chuyển trong thời tiết nóng nực có thể gây ra sự mệt mỏi. Điều hòa giúp giảm bớt cảm giác khó chịu này.
• Lọc không khí: Một số hệ thống điều hòa hiện đại còn được trang bị bộ lọc không khí, giúp loại bỏ bụi bẩn, phấn hoa và các tác nhân gây dị ứng khác.
• Giảm độ ẩm: Điều hòa cũng giúp giảm độ ẩm trong xe, tạo cảm giác khô thoáng và thoải mái hơn.

Các mốc bảo dưỡng điều hòa ô tô mà kỹ thuật viên cần biết

Mỗi mốc bảo dưỡng điều hòa ô tô tương ứng với những kiểm tra và thay thế các bộ phận cụ thể, giúp phát hiện sớm các vấn đề và duy trì hệ thống điều hòa trong tình trạng tốt nhất.

Với những mốc bảo dưỡng điều hòa ô tô sẽ có những công việc phải làm khác nhau. Cùng xem các công việc cần thực hiện khi bảo dưỡng điều hòa ô tô trong phần quy trình 6 bước dưới đây. 

Dấu hiệu cho thấy cần bảo dưỡng điều hòa ô tô ngay

Khi điều hòa ô tô bắt đầu có những biểu hiện bất thường, không ít người tài xế chọn cách “ráng chạy thêm vài bữa nữa rồi tính”. Nhưng bạn nên hiểu rằng hệ thống điều hòa không chỉ để làm mát, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe người ngồi trong xe, hiệu suất vận hành, và cả tuổi thọ linh kiện.

Hiệu suất làm lạnh giảm rõ rệt:

Nhận thấy rõ ràng nhất khi vào những ngày trời nắng nóng gay gắt, điều hòa phải mất một thời gian dài mới có thể làm mát cabin xe, hoặc thậm chí không đạt được độ lạnh mong muốn dù đã chỉnh nhiệt độ xuống mức thấp nhất. Thậm chí, khi xe dừng hoặc di chuyển chậm, khả năng làm mát càng kém đi.

• Nguyên nhân:
  • Thiếu gas lạnh: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Gas lạnh là môi chất làm lạnh, khi lượng gas giảm xuống dưới mức tiêu chuẩn, hiệu suất làm lạnh sẽ giảm. Rò rỉ gas có thể xảy ra ở các đường ống, van, hoặc các mối nối trong hệ thống.
  • Lọc gió điều hòa bị bẩn: Lọc gió có nhiệm vụ giữ lại bụi bẩn, phấn hoa và các tạp chất khác từ không khí bên ngoài trước khi vào cabin. Khi lọc gió bị tắc nghẽn bởi bụi bẩn, luồng gió lưu thông qua hệ thống sẽ bị cản trở, dẫn đến hiệu suất làm lạnh kém.
  • Dàn nóng hoặc dàn lạnh bị bẩn: Bụi bẩn bám trên bề mặt dàn nóng (thường đặt phía trước xe) và dàn lạnh (thường đặt bên trong taplo) sẽ làm giảm khả năng trao đổi nhiệt, khiến hệ thống làm lạnh kém hiệu quả.
  • Máy nén lạnh gặp vấn đề: Máy nén lạnh có vai trò nén gas lạnh và tuần hoàn trong hệ thống. Nếu máy nén bị hỏng hoặc hoạt động không ổn định, hiệu suất làm lạnh sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
  • Van tiết lưu hoặc ống mao bị tắc: Van tiết lưu hoặc ống mao có chức năng điều chỉnh lượng gas lạnh đi vào dàn lạnh. Nếu bị tắc nghẽn, lượng gas lạnh cung cấp không đủ, dẫn đến làm lạnh kém.

Xuất hiện tiếng ồn lạ:

Các tiếng ồn có thể khác nhau tùy thuộc vào bộ phận gặp vấn đề. Tiếng rít có thể do dây curoa dẫn động máy nén bị trùng hoặc mòn. Tiếng kêu lạch cạch có thể do vật lạ rơi vào quạt gió hoặc các bộ phận bị lỏng lẻo. Tiếng ù ù có thể phát ra từ máy nén khi nó đang cố gắng hoạt động quá tải.

• Nguyên nhân:
  • Quạt gió bị kẹt hoặc hỏng: Bụi bẩn hoặc vật lạ có thể mắc kẹt trong quạt gió, gây ra tiếng ồn. Nếu các cánh quạt bị gãy hoặc động cơ quạt bị hỏng, cũng sẽ phát ra âm thanh bất thường.
  • Máy nén lạnh có vấn đề: Các bộ phận bên trong máy nén bị mòn hoặc hư hỏng có thể tạo ra tiếng ồn lớn khi hoạt động.
  • Vòng bi hoặc puly bị mòn: Các vòng bi và puly trong hệ thống dẫn động có thể bị mòn theo thời gian, gây ra tiếng kêu.
  • Đường ống dẫn gas bị rung: Nếu các đường ống dẫn gas không được cố định chắc chắn, chúng có thể rung lắc và tạo ra tiếng ồn khi máy nén hoạt động.

Có mùi khó chịu

Mùi ẩm mốc thường xuất hiện khi hệ thống thông gió bị ẩm ướt và tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển. Mùi hôi có thể do xác côn trùng hoặc lá cây bị kẹt trong hệ thống. Các mùi lạ khác có thể là dấu hiệu của rò rỉ hóa chất hoặc các vấn đề khác.

• Nguyên nhân:
  • Lọc gió điều hòa bị nhiễm khuẩn và nấm mốc: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Bụi bẩn và độ ẩm tích tụ trên lọc gió tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và nấm mốc sinh sôi.
  • Ống dẫn nước ngưng bị tắc: Nước ngưng tụ trong quá trình làm lạnh cần được thoát ra ngoài. Nếu ống dẫn nước ngưng bị tắc, nước sẽ ứ đọng và gây ra mùi hôi, ẩm mốc.
  • Dàn lạnh bị bẩn: Bụi bẩn và nấm mốc cũng có thể tích tụ trên bề mặt dàn lạnh, gây ra mùi khó chịu khi không khí thổi qua.
  • Vật lạ kẹt trong hệ thống thông gió: Lá cây, côn trùng hoặc các vật nhỏ khác có thể bị hút vào hệ thống thông gió và phân hủy, gây ra mùi hôi.

Lưu lượng gió yếu

Cảm thấy gió thổi ra từ các cửa gió yếu hơn hẳn so với trước đây, ngay cả khi đã bật quạt ở mức cao nhất.

• Nguyên nhân:
  • Lọc gió điều hòa bị tắc nghẽn nghiêm trọng: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Khi lọc gió quá bẩn, nó sẽ cản trở luồng không khí đi qua.
  • Quạt gió bị hỏng hoặc hoạt động yếu: Động cơ quạt gió có thể bị mòn hoặc gặp vấn đề, dẫn đến tốc độ quay chậm hơn và lưu lượng gió yếu hơn.
  • Các cửa gió bị tắc nghẽn: Đôi khi, các vật nhỏ hoặc rác có thể rơi vào các cửa gió và gây tắc nghẽn.
  • Hệ thống ống dẫn gió bị móp méo hoặc rò rỉ: Nếu các ống dẫn gió bị móp méo hoặc có vết rò rỉ, một phần không khí sẽ bị thất thoát, dẫn đến lưu lượng gió ở các cửa gió giảm.

Dấu hiệu rò rỉ

Chất lỏng rò rỉ từ hệ thống điều hòa thường không màu hoặc có màu xanh nhạt (đối với một số loại gas lạnh có chất chỉ thị màu). Bạn có thể thấy vũng chất lỏng dưới gầm xe, thường ở khu vực gần động cơ hoặc dưới bảng điều khiển.

• Nguyên nhân:
  • Rò rỉ gas lạnh: Có thể xảy ra ở các mối nối, van, đường ống dẫn gas, hoặc các bộ phận như máy nén, dàn nóng, dàn lạnh.
  • Rò rỉ dầu bôi trơn máy nén: Dầu bôi trơn giúp máy nén hoạt động trơn tru. Rò rỉ dầu có thể là dấu hiệu của các phớt hoặc gioăng bị hỏng.
  • Rò rỉ nước ngưng: Mặc dù nước ngưng là bình thường, nhưng nếu lượng nước quá nhiều hoặc rò rỉ ở những vị trí bất thường, có thể có vấn đề với hệ thống thoát nước ngưng.

Quy trình 6 bước bảo dưỡng điều hòa ô tô 

Bảo dưỡng điều hòa ô tô không chỉ đơn giản là thay gas hay vệ sinh các bộ phận. Để hệ thống điều hòa hoạt động hiệu quả và bền bỉ, cần thực hiện một quy trình bảo dưỡng khoa học và đầy đủ. Quy trình 6 bước bảo dưỡng điều hòa ô tô sẽ giúp bạn kiểm tra và duy trì các bộ phận quan trọng của hệ thống, từ kiểm tra ban đầu cho đến việc nạp gas và kiểm tra hoạt động sau bảo dưỡng.

Việc thực hiện đầy đủ các bước bảo dưỡng điều hòa ô tô này không chỉ giúp tăng cường hiệu suất làm lạnh mà còn giúp phát hiện và xử lý kịp thời các sự cố tiềm ẩn.

Khi bảo dưỡng điều hòa ô tô, kỹ thuật viên cũng cần chú ý đến bảo dưỡng hệ thống điện ô tô. Vì điều hòa hoạt động hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn điện từ hệ thống điện của xe. Khi bảo dưỡng hệ thống điện, kỹ thuật viên kiểm tra ắc quy, dây dẫn và các bộ phận điện tử, bảo dưỡng kim phun điện tử ô tô, điều này giúp đảm bảo điều hòa vận hành hiệu quả.

Ngược lại, điều hòa cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống điện nếu không được bảo dưỡng đúng cách, bởi nó tiêu thụ một lượng điện lớn. Vì vậy, bảo dưỡng đồng thời cả hai hệ thống này là cần thiết để duy trì hiệu suất hoạt động tối ưu của xe.

Các lỗi thường gặp về bảo dưỡng điều hòa ô tô

Điều hòa ô tô là một trong những hệ thống quan trọng giúp tạo ra sự thoải mái cho người lái và hành khách trong suốt hành trình. Tuy nhiên, giống như bất kỳ thiết bị cơ khí nào, điều hòa ô tô cũng có thể gặp phải những sự cố nếu không được bảo dưỡng đúng cách. 

Đặc biệt, bảo dưỡng máy phát điện ô tô rất quan trọng vì nó cung cấp năng lượng cho tất cả các hệ thống điện trong xe, bao gồm cả điều hòa. Nếu máy phát điện hoạt động kém, sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất điều hòa. Ngược lại, nếu điều hòa không được bảo dưỡng tốt, sẽ gây tải nặng lên hệ thống điện, làm máy phát điện phải làm việc nhiều hơn. Do đó, bảo dưỡng máy phát điện giúp duy trì ổn định hệ thống điện và giảm thiểu các lỗi thường gặp về bảo dưỡng điều hòa ô tô.

Như vậy, bài viết trên đã hướng dẫn bạn về quy trình bảo dưỡng điều hòa ô tô đúng cách và các lỗi thường gặp khi bảo dưỡng hệ thống điều hòa. Để đảm bảo điều hòa ô tô luôn hoạt động ổn định, bạn cần chú ý đến các mốc bảo dưỡng và thực hiện theo quy trình khoa học, đồng thời tránh những lỗi phổ biến như thay gas sai loại, vệ sinh không đúng cách hay không kiểm tra các bộ phận quan trọng. 

Nếu bạn là kỹ thuật viên muốn nâng cao kỹ năng sửa chữa và bảo dưỡng điều hòa ô tô, có thể tham khảo các khóa học chuyên sâu tại VCE. Các khóa học này sẽ giúp bạn nắm vững quy trình bảo dưỡng chuẩn, học cách khắc phục các lỗi thường gặp, và trang bị cho bạn những kiến thức thực tế về công nghệ điều hòa ô tô hiện đại.

Với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và cơ sở vật chất hiện đại, Trung Tâm VCE cam kết mang lại cho bạn những bài học thực tiễn và bổ ích, giúp bạn trở thành kỹ thuật viên chuyên nghiệp và tự tin trong công việc bảo dưỡng ô tô.

Liên hệ ngay qua Zalo 0901192699 để được VCE hỗ trợ thông tin chi tiết và tư vấn miễn phí về khóa học.