3 hệ thống chính cấu tạo ô tô mà ai cũng phải biết

Để có cái nhìn tổng quan về cấu tạo ô tô, việc tìm hiểu 3 hệ thống chính: động cơ, khung gầm và hệ thống điện là điều cần thiết. Đây là những thành phần cốt lõi, đóng vai trò quyết định trong việc vận hành và đảm bảo an toàn cho chiếc xe của bạn. Hãy cùng trung tâm VCE khám phá chi tiết từng hệ thống để hiểu hơn về phương tiện đầy phức tạp này nhé!

Khái Quát về Cấu Tạo Ô Tô

Ô tô là một phương tiện di chuyển sử dụng động cơ để chuyển động. Các bộ phận của ô tô được thiết kế và chế tạo nhằm mục đích giúp xe vận hành an toàn, ổn định, tiết kiệm nhiên liệu và đáp ứng các yêu cầu về môi trường. Cấu tạo ô tô có thể chia thành các hệ thống chính sau:

• Hệ thống động cơ: Cung cấp sức mạnh cho xe.
• Hệ thống truyền động: Truyền công suất từ động cơ tới bánh xe.
• Hệ thống lái: Điều khiển hướng di chuyển của ô tô.
• Hệ thống phanh: Dừng xe hoặc giảm tốc độ.
• Hệ thống treo: Giúp xe di chuyển êm ái và giảm sốc.
• Hệ thống điện và điện tử: Điều khiển các chức năng như đèn, điều hòa, hệ thống âm thanh, và các tính năng an toàn.

Động cơ ô tô

Động cơ ô tô là bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống cấu tạo ô tô, chịu trách nhiệm tạo ra năng lượng để xe di chuyển. Đây là nơi diễn ra quá trình chuyển đổi nhiên liệu thành động năng, cung cấp sức mạnh cho các hệ thống khác trên xe.

Phân loại động cơ

• Động cơ xăng: Hoạt động dựa trên nguyên lý đốt cháy hỗn hợp xăng và không khí. Loại động cơ này phổ biến với cấu tạo ô tô vì tính ổn định, ít rung động, nhưng tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn so với các loại động cơ khác.
• Động cơ diesel: Sử dụng nguyên lý nén khí ở áp suất cao để đốt cháy nhiên liệu. Ưu điểm là hiệu suất cao, tiết kiệm nhiên liệu và bền bỉ. Tuy nhiên, động cơ này thường ồn hơn và giá thành bảo dưỡng cao hơn.
• Động cơ điện: Sử dụng năng lượng từ pin hoặc ắc quy để vận hành. Đây là xu hướng của tương lai nhờ thân thiện với môi trường, tiết kiệm nhiên liệu và không phát thải khí độc hại.

Các bộ phận chính của động cơ

• Piston: Chuyển hóa năng lượng từ quá trình đốt cháy thành chuyển động.
• Trục khuỷu: Truyền chuyển động từ piston tới các bánh xe qua hệ thống truyền động.
• Bugi: Đánh lửa để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và không khí trong động cơ xăng.
• Kim phun: Đảm bảo nhiên liệu được phun chính xác vào buồng đốt.

Quá trình hoạt động

Động cơ ô tô hoạt động qua bốn giai đoạn chính: nạp, nén, cháy và xả. Quá trình này diễn ra liên tục, tạo ra lực đẩy mạnh mẽ để giúp xe di chuyển ổn định.

Khung gầm ô tô

Khung gầm ô tô là phần cấu trúc chịu lực chính trong cấu tạo ô tô, đảm bảo độ cứng vững, sự an toàn và ổn định của xe trong quá trình di chuyển.

1. Hệ thống phanh xe

Hệ thống phanh giúp giảm tốc hoặc dừng xe theo mong muốn của người lái, hoạt động dựa trên nguyên lý cơ học. Đây là một tổ hợp bao gồm các bộ phận chính như: xi lanh chính, bộ trợ lực, phanh đĩa, má phanh, bàn đạp phanh… Các loại phanh phổ biến hiện nay gồm:

• Phanh đĩa: Thường được gắn vào bánh trước, hoạt động dựa trên ma sát, giúp xe dừng đỗ hoặc giảm tốc hiệu quả.
• Phanh tang trống: Hoạt động khi áp suất thủy lực ép xuống, tạo ma sát để giảm tốc hoặc dừng xe.
• Phanh khẩn cấp: Là hệ thống phanh thứ cấp, tạo lực cơ học lên bánh xe, giữ xe đứng yên trong các tình huống khẩn cấp.
• Phanh chống bó cứng (ABS): Trang bị phổ biến trên các dòng xe hiện đại, giúp bánh xe không bị khóa cứng khi phanh gấp, giảm nguy cơ trơn trượt.

2. Hệ thống truyền lực

Hệ thống truyền lực có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn từ động cơ đến các bánh xe chủ động. Các thành phần chính bao gồm: hộp số, truyền động các đăng, bộ truyền lực chính, bộ vi sai và các bán trục. Hệ thống này được phân thành ba loại phổ biến:

• Hệ thống truyền lực FF: Động cơ được đặt dưới nắp capo, kết hợp với bánh trước dẫn động, giúp người lái xử lý tốt khi cua gấp hoặc di chuyển trên địa hình trơn trượt.
• Hệ thống truyền lực FR: Động cơ đặt ở đầu xe, lực được truyền đến bánh sau thông qua trục các đăng, giúp động cơ làm mát nhanh hơn.
• Hệ thống truyền lực 4WD: Sử dụng ít nhất ba bộ vi sai ở cầu trước, cầu sau và giữa xe để đảm bảo khả năng vận hành tối ưu.

3. Hệ thống lái

Hệ thống lái giúp điều khiển hướng di chuyển của xe, bao gồm các thành phần như dẫn động lái, cơ cấu lái và trợ lực lái. Các loại hệ thống lái thông dụng hiện nay:

• Hệ thống lái trợ lực thủy lực (HPS): Giảm thiểu tiêu hao năng lượng, tránh va chạm giữa bánh xe và vô lăng.
• Hệ thống lái trợ lực thủy lực điều khiển điện tử (EHPS): Kết hợp động cơ điện để tạo trợ lực dựa trên lực cản từ mặt đường.
• Hệ thống lái chủ động (AFS): Thường có trên các dòng xe cao cấp, tạo cơ cấu lái hoàn chỉnh kết hợp với trợ lực.
• Hệ thống lái Steer by Wire: Tích hợp công nghệ hiện đại, tạo trợ lực tối ưu cho người lái.

4. Hệ thống treo

Hệ thống treo nâng đỡ động cơ và toàn bộ thân xe, hỗ trợ truyền lực và mô-men từ bánh xe lên khung xe, đảm bảo xe chuyển động êm ái. Các loại hệ thống treo phổ biến gồm:

• Hệ thống treo độc lập: Bánh xe được gắn với thân xe một cách độc lập, cho phép chuyển động linh hoạt.
• Hệ thống treo phụ thuộc: Cấu tạo đơn giản, ít linh kiện, thường sử dụng cho xe tải, xe bán tải và SUV.

5. Hệ thống thân vỏ

Hệ thống thân vỏ, còn gọi là khung xe, chịu trách nhiệm nâng đỡ toàn bộ trọng tải của xe. Ngoài ra, khung vỏ còn bao gồm các chi tiết như cánh cửa, nắp capo, phần đuôi xe và gờ chắn. Hai loại thân vỏ phổ biến gồm:

• Khung gầm rời (Body-on-Frame): Thân xe và khung gầm được lắp riêng biệt, thích hợp với xe tải hoặc xe địa hình.
• Khung gầm liền khối (Unibody): Thân xe và khung gầm là một khối thống nhất, giảm trọng lượng và tăng hiệu quả nhiên liệu.

Hệ thống điện ô tô

Hệ thống điện ô tô đóng vai trò thiết yếu trong cấu tạo ô tô, cung cấp năng lượng để khởi động động cơ và vận hành các thiết bị điện tử trên xe.

Các bộ phận chính của hệ thống điện

• Ắc quy: Cung cấp điện năng ban đầu để khởi động động cơ và cấp nguồn cho các thiết bị tiêu thụ điện khi xe chưa vận hành.
• Máy phát điện: Sản xuất điện để sạc lại ắc quy và cung cấp năng lượng cho các thiết bị tiêu thụ điện khi động cơ hoạt động.
• Hệ thống mạch điện: Điều khiển và cung cấp điện cho các thiết bị như đèn chiếu sáng, điều hòa không khí, hệ thống âm thanh…

Nguyên lý hoạt động

Hệ thống điện hoạt động theo nguyên lý chuyển đổi năng lượng cơ học từ động cơ thành năng lượng điện nhờ máy phát điện. Dòng điện sau đó được lưu trữ trong ắc quy và phân phối tới các thiết bị trên xe qua mạch điện.

Việc hiểu rõ 3 hệ thống chính trong cấu tạo ô tô: động cơ, khung gầm và hệ thống điện, là điều quan trọng để đảm bảo chiếc xe hoạt động ổn định và an toàn. Mỗi hệ thống đóng một vai trò không thể thiếu trong việc vận hành, cung cấp sức mạnh và nâng cao sự thoải mái khi sử dụng ô tô. 

Nếu bạn chưa nắm rõ cấu tạo ô tô, cách sửa chữa, bảo dưỡng hãy đến với VCE. Tại đây, bạn sẽ được đào tạo chuyên sâu về các quy trình bảo dưỡng chuẩn hãng, sửa chữa các hư hỏng thường gặp, và cách vận hành các hệ thống trong ô tô. Chúng tôi cung cấp các khóa học thực hành trực tiếp trên nhiều dòng xe giúp bạn trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để chăm sóc, bảo dưỡng xe hiệu quả.

Các Công Nghệ Và Tính Năng Hiện Đại Trong Ô Tô

Hiện nay, ô tô không chỉ đơn thuần là một phương tiện di chuyển mà còn được trang bị các công nghệ tiên tiến, giúp nâng cao sự an toàn và tiện nghi cho người sử dụng.

3.1. Hệ Thống An Toàn (Safety Systems)

• Phanh tự động: Tự động kích hoạt phanh khi phát hiện nguy cơ va chạm.
• Cảnh báo điểm mù: Giúp người lái nhận diện các vật thể nằm trong điểm mù của xe.
• Cảnh báo chệch làn đường: Cảnh báo khi xe vô tình di chuyển ra ngoài làn đường.

3.2. Hệ Thống Giải Trí và Kết Nối

• Màn hình cảm ứng trung tâm: Tích hợp các chức năng như điều hòa, âm thanh, và hệ thống định vị.
• Apple CarPlay/Android Auto: Cho phép kết nối điện thoại thông minh với xe để sử dụng các ứng dụng di động trên màn hình xe.

Cấu tạo ô tô là một hệ thống phức tạp, bao gồm nhiều bộ phận với các chức năng khác nhau. Mỗi bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng ô tô hoạt động ổn định, an toàn và hiệu quả. Việc hiểu rõ về các bộ phận và chức năng của chúng sẽ giúp chủ xe và kỹ thuật viên bảo dưỡng và sửa chữa ô tô một cách chính xác, kéo dài tuổi thọ và cải thiện hiệu suất vận hành của xe.

Hãy liên hệ ngay với VCE qua Zalo 0901192699 để nhận được tư vấn miễn phí!